Από το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου παρακολουθούμε έναν ιδιόμορφο εμφύλιο πόλεμο, που διεξάγεται με αφορμή τη διαδικασία εκλογής προέδρου στο ΠΑΣΟΚ, με όρους που δεν μπορούν να εκφράσουν και να ικανοποιήσουν κανένα, είτε ανήκει στους ψηφοφόρους του είτε όχι. Άλλωστε η κρίση στο ΠΑΣΟΚ πολύ εύκολα μπορεί να εξελιχθεί σε γενικότερη κρίση του πολιτικού συστήματος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα σταθερότητας για την περίοδο που ακολούθησε την μεταπολίτευση – τη μοναδική σταθερή περίοδο 30 ετών στην ιστορία του Ελληνικού κράτους – ενώ κατόρθωσε να εδραιώσει ουσιαστικά τις συνθήκες πραγματικής και ολοκληρωμένης δημοκρατίας στη σύγχρονη Ελλάδα. Ταυτόχρονα άνοιξε νέους δρόμους από το 1990 και μετά, και στην εσωκομματική δημοκρατία, υιοθετώντας πρωτοπόρες διαδικασίες για την εκλογή των οργάνων του, διαδικασίες που σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούσαν κατά πολύ τα στενά κομματικά όρια και αποτελούσαν στην κυριολεξία κοινωνικό γεγονός, με τεράστια απήχηση στην κοινή γνώμη και στην ελληνική κοινωνία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το Συνέδριο του 1996 το οποίο παρά τα όποια παρατράγουδα ήταν η μαζικότερη έως τότε διαδικασία εκλογής Προέδρου κόμματος, καθηλώνοντας τη μεγάλη πλειοψηφία της χώρας να το παρακολουθεί. Αντίστοιχα η διαδικασία εκλογής Προέδρου το 2004, ενώ υπήρχε μόνο ένας υποψήφιος και το αποτέλεσμα ήταν δεδομένο, κινητοποίησε περισσότερους από ένα εκατομμύριο ψηφοφόρους, γεγονός επίσης πρωτόγνωρο για ευρωπαϊκή χώρα που όμως όπως φαίνεται πολύ γρήγορα βρίσκει μιμητές και αλλού.
Βασικό πλεονέκτημα του ΠΑΣΟΚ τα προηγούμενα χρόνια ήταν ακριβώς αυτή η αμφίδρομη σχέση που είχε αναπτύξει με την κοινωνία και κατόρθωνε να την εκφράζει αλλά και να εκφράζεται μέσα από αυτήν. Αυτό δυστυχώς φαίνεται πως δεν υπάρχει πλέον. Στην τωρινή διαδικασία εκλογής Προέδρου για πρώτη φορά φαίνεται πως τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ έχουν χάσει το πολιτικό αισθητήριο και αγνοούν ή ξεχνούν ακόμα και τα αυτονόητα.
Σήμερα έχει δημιουργηθεί μια πραγματικά αρρωστημένη κατάσταση που φτάνει έως πολύ βαθιά στη βάση του κινήματος , με συνωμότες, αποδιοπομπαίους τράγους, αυτόκλητους υπερασπιστές της ιδεολογικής καθαρότητας, με επιχειρήματα που αμαυρώνουν και διαγράφουν συλλήβδην ολόκληρες εποχές από την ιστορία του. Το πάθος με το οποίο διεξάγεται η αντιπαράθεση ξεπερνάει κατά πολύ το πάθος που επέδειξαν τα στελέχη του (όλων των τάσεων και απόψεων) ακόμα και στις βουλευτικές εκλογές, ενώ το κλίμα τρομοκρατίας που επικρατεί σε ορισμένες οργανώσεις θυμίζει άλλες εποχές και πρακτικές που δεν ταιριάζουν και δεν τιμούν το ΠΑΣΟΚ. Τα πικρόχολα σχόλια χωρίς ίχνος πολιτικής ουσίας που εκτοξεύονται από τους υποστηρικτές των υποψηφίων αμαυρώνουν ανεπανόρθωτα το κύρος προσώπων και διαδικασιών.
Με αυτόν τον τρόπο απαξιώνουμε και τους υποψηφίους προέδρους - ένας εκ των οποίων θα κληθεί την επόμενη μέρα να αντιπαρατεθεί με τη συντηρητική παράταξη - αλλά πρωτίστως απαξιώνουμε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ και τη δυνατότητά του να καταστεί ξανά ελκυστικό στην ελληνική κοινωνία. Όλοι οι αντίπαλοι του ΠΑΣΟΚ από τις 12 Νοέμβρη θα έχουν στο οπλοστάσιό τους εξαιρετική πληθώρα επιχειρημάτων ιδιαίτερα πειστικών αφού αυτά θα προέρχονται από το εσωτερικό του.
Είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε όλοι πως ο «εχθρός» βρίσκεται εκτός των τοιχών.
Από την πρώτη στιγμή της αναμέτρησης για την προεδρία, όλοι επικεντρώθηκαν στα πρόσωπα και όχι στις πολιτικές. Είναι άμεση ανάγκη για το ΠΑΣΟΚ να επαναφέρει στο προσκήνιο την πολιτική παραμερίζοντας την πόλωση που έχει κυριαρχήσει εξ αιτίας μιας αναμέτρησης με καθαρά προσωπικά χαρακτηριστικά.
Και βέβαια όταν λέμε για πολιτικές τον 21ο αιώνα δεν μπορούμε να μιλάμε για αριστερές ή δεξιές πολιτικές και πολιτικούς, ή για αναγκαίες αριστερές στροφές κομμάτων. Το δίλημμα αριστερά ή δεξιά πολιτική είναι ρητορικό και χωρίς ουσία.
Υπάρχουν προοδευτικές πολιτικές και συντηρητικές πολιτικές όπως υπάρχουν και αριστερές, δεξιές και αντιδεξιές ρητορικές. Στη δεκαετία του 70 αριστερή πολιτική θεωρήθηκε το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» και δεξιά πολιτική το «Ναι στην Ευρώπη των λαών - όχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων», το οποίο θεωρώ βαθύτατα προοδευτική άποψη που υιοθετήθηκε στην πράξη στη δεκαετία του 80. Και άλλες φορές στο παρελθόν κάποιοι μιλούσαν για δεξιό ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΝ με το ΚΚΕ έπαιρναν 8,7% και όχι 14,2% όπως τώρα.
Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να παρουσιάσει ένα αξιόπιστο προοδευτικό σχέδιο διακυβέρνησης της χώρας που να εκφράζει τα μεσαία στρώματα και να δίνει προοπτική.
Για να κατορθώσει το ΠΑΣΟΚ να προσελκύσει ξανά μεγάλες λαϊκές πλειοψηφίες θα πρέπει ν’ αλλάξει. Και για ν’ αλλάξει θα πρέπει να ανανεωθεί ριζικά. Η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ στις πρώτες δεκαετίες της λειτουργίας του ήταν 30άρηδες και 40άρηδες. Σήμερα είναι πάνω από 60 ετών όχι μόνο η ηγετική ομάδα αλλά το συντριπτικό ποσοστό όσων συμμετέχουν ενεργά στις κομματικές οργανώσεις, δημιουργώντας μια κατάσταση ιδιαίτερα αντιαισθητική και παρακμιακή. Για πρώτη φορά τείνω να πειστώ πως η ανανέωση στο ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να γίνει πλέον με όρους που αγγίζουν τα όρια του ηλικιακού ρατσισμού. Πρέπει να επιβληθούν και να προβληθούν οι σημερινοί 30άρηδες για να καλλιεργηθούν οι επόμενες γενιές στελεχών.
Το ΠΑΣΟΚ πρέπει επιτέλους να πάψει να κοιτάζει στο παρελθόν αναζητώντας δικαιολογίες για τις ήττες και να κοιτάξει στο μέλλον. Να προχωρήσει μπροστά. Να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος με ρεαλισμό και όχι με συναισθηματισμούς. Να πάψει να απαξιώνει το έργο του για να κατορθώσει να πείσει τους ψηφοφόρους ότι μπορεί να κυβερνήσει καλύτερα από τη Νέα Δημοκρατία και να προσφέρει στον τόπο. Να δώσει όραμα και προοπτική. Να γυρίσει σελίδα…
Σε κάθε περίπτωση χρέος όλων μας είναι να διαφυλάξουμε την επόμενη μέρα και να συμβάλλουμε με τις όποιες δυνάμεις μας στην επούλωση των τραυμάτων που προκλήθηκαν και στη δημιουργία των συνθηκών που θα καταστήσουν το ΠΑΣΟΚ και πάλι νικηφόρο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το Συνέδριο του 1996 το οποίο παρά τα όποια παρατράγουδα ήταν η μαζικότερη έως τότε διαδικασία εκλογής Προέδρου κόμματος, καθηλώνοντας τη μεγάλη πλειοψηφία της χώρας να το παρακολουθεί. Αντίστοιχα η διαδικασία εκλογής Προέδρου το 2004, ενώ υπήρχε μόνο ένας υποψήφιος και το αποτέλεσμα ήταν δεδομένο, κινητοποίησε περισσότερους από ένα εκατομμύριο ψηφοφόρους, γεγονός επίσης πρωτόγνωρο για ευρωπαϊκή χώρα που όμως όπως φαίνεται πολύ γρήγορα βρίσκει μιμητές και αλλού.
Βασικό πλεονέκτημα του ΠΑΣΟΚ τα προηγούμενα χρόνια ήταν ακριβώς αυτή η αμφίδρομη σχέση που είχε αναπτύξει με την κοινωνία και κατόρθωνε να την εκφράζει αλλά και να εκφράζεται μέσα από αυτήν. Αυτό δυστυχώς φαίνεται πως δεν υπάρχει πλέον. Στην τωρινή διαδικασία εκλογής Προέδρου για πρώτη φορά φαίνεται πως τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ έχουν χάσει το πολιτικό αισθητήριο και αγνοούν ή ξεχνούν ακόμα και τα αυτονόητα.
Σήμερα έχει δημιουργηθεί μια πραγματικά αρρωστημένη κατάσταση που φτάνει έως πολύ βαθιά στη βάση του κινήματος , με συνωμότες, αποδιοπομπαίους τράγους, αυτόκλητους υπερασπιστές της ιδεολογικής καθαρότητας, με επιχειρήματα που αμαυρώνουν και διαγράφουν συλλήβδην ολόκληρες εποχές από την ιστορία του. Το πάθος με το οποίο διεξάγεται η αντιπαράθεση ξεπερνάει κατά πολύ το πάθος που επέδειξαν τα στελέχη του (όλων των τάσεων και απόψεων) ακόμα και στις βουλευτικές εκλογές, ενώ το κλίμα τρομοκρατίας που επικρατεί σε ορισμένες οργανώσεις θυμίζει άλλες εποχές και πρακτικές που δεν ταιριάζουν και δεν τιμούν το ΠΑΣΟΚ. Τα πικρόχολα σχόλια χωρίς ίχνος πολιτικής ουσίας που εκτοξεύονται από τους υποστηρικτές των υποψηφίων αμαυρώνουν ανεπανόρθωτα το κύρος προσώπων και διαδικασιών.
Με αυτόν τον τρόπο απαξιώνουμε και τους υποψηφίους προέδρους - ένας εκ των οποίων θα κληθεί την επόμενη μέρα να αντιπαρατεθεί με τη συντηρητική παράταξη - αλλά πρωτίστως απαξιώνουμε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ και τη δυνατότητά του να καταστεί ξανά ελκυστικό στην ελληνική κοινωνία. Όλοι οι αντίπαλοι του ΠΑΣΟΚ από τις 12 Νοέμβρη θα έχουν στο οπλοστάσιό τους εξαιρετική πληθώρα επιχειρημάτων ιδιαίτερα πειστικών αφού αυτά θα προέρχονται από το εσωτερικό του.
Είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε όλοι πως ο «εχθρός» βρίσκεται εκτός των τοιχών.
Από την πρώτη στιγμή της αναμέτρησης για την προεδρία, όλοι επικεντρώθηκαν στα πρόσωπα και όχι στις πολιτικές. Είναι άμεση ανάγκη για το ΠΑΣΟΚ να επαναφέρει στο προσκήνιο την πολιτική παραμερίζοντας την πόλωση που έχει κυριαρχήσει εξ αιτίας μιας αναμέτρησης με καθαρά προσωπικά χαρακτηριστικά.
Και βέβαια όταν λέμε για πολιτικές τον 21ο αιώνα δεν μπορούμε να μιλάμε για αριστερές ή δεξιές πολιτικές και πολιτικούς, ή για αναγκαίες αριστερές στροφές κομμάτων. Το δίλημμα αριστερά ή δεξιά πολιτική είναι ρητορικό και χωρίς ουσία.
Υπάρχουν προοδευτικές πολιτικές και συντηρητικές πολιτικές όπως υπάρχουν και αριστερές, δεξιές και αντιδεξιές ρητορικές. Στη δεκαετία του 70 αριστερή πολιτική θεωρήθηκε το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» και δεξιά πολιτική το «Ναι στην Ευρώπη των λαών - όχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων», το οποίο θεωρώ βαθύτατα προοδευτική άποψη που υιοθετήθηκε στην πράξη στη δεκαετία του 80. Και άλλες φορές στο παρελθόν κάποιοι μιλούσαν για δεξιό ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΝ με το ΚΚΕ έπαιρναν 8,7% και όχι 14,2% όπως τώρα.
Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να παρουσιάσει ένα αξιόπιστο προοδευτικό σχέδιο διακυβέρνησης της χώρας που να εκφράζει τα μεσαία στρώματα και να δίνει προοπτική.
Για να κατορθώσει το ΠΑΣΟΚ να προσελκύσει ξανά μεγάλες λαϊκές πλειοψηφίες θα πρέπει ν’ αλλάξει. Και για ν’ αλλάξει θα πρέπει να ανανεωθεί ριζικά. Η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ στις πρώτες δεκαετίες της λειτουργίας του ήταν 30άρηδες και 40άρηδες. Σήμερα είναι πάνω από 60 ετών όχι μόνο η ηγετική ομάδα αλλά το συντριπτικό ποσοστό όσων συμμετέχουν ενεργά στις κομματικές οργανώσεις, δημιουργώντας μια κατάσταση ιδιαίτερα αντιαισθητική και παρακμιακή. Για πρώτη φορά τείνω να πειστώ πως η ανανέωση στο ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να γίνει πλέον με όρους που αγγίζουν τα όρια του ηλικιακού ρατσισμού. Πρέπει να επιβληθούν και να προβληθούν οι σημερινοί 30άρηδες για να καλλιεργηθούν οι επόμενες γενιές στελεχών.
Το ΠΑΣΟΚ πρέπει επιτέλους να πάψει να κοιτάζει στο παρελθόν αναζητώντας δικαιολογίες για τις ήττες και να κοιτάξει στο μέλλον. Να προχωρήσει μπροστά. Να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος με ρεαλισμό και όχι με συναισθηματισμούς. Να πάψει να απαξιώνει το έργο του για να κατορθώσει να πείσει τους ψηφοφόρους ότι μπορεί να κυβερνήσει καλύτερα από τη Νέα Δημοκρατία και να προσφέρει στον τόπο. Να δώσει όραμα και προοπτική. Να γυρίσει σελίδα…
Σε κάθε περίπτωση χρέος όλων μας είναι να διαφυλάξουμε την επόμενη μέρα και να συμβάλλουμε με τις όποιες δυνάμεις μας στην επούλωση των τραυμάτων που προκλήθηκαν και στη δημιουργία των συνθηκών που θα καταστήσουν το ΠΑΣΟΚ και πάλι νικηφόρο.
