Οι Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί, οι ΔΕΚΟ όπως έχει επικρατήσει στη χώρα μας, αποτελούν σημαντικά εργαλεία προώθησης της ανάπτυξης, του υγιούς ανταγωνισμού και της κοινωνικής συνοχής προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος. Αρκεί να αναφέρω ότι συνεισφέρουν κατά 26% στο Ευρωπαϊκό ΑΕΠ, ενώ απασχολούν περί το 30% του συνολικού ανθρώπινου δυναμικού. Επιπλέον είναι βασικός εγχώριος επενδυτής αφού οι ετήσιες επενδύσεις που πραγματοποιούν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αγγίζουν τα 150 δις Ευρώ.
Δεν είναι λίγες οι φορές που τόσο στο παρελθόν και όσο και σήμερα οι εταιρίες αυτές, χρησιμοποιούνται ως σταθεροποιητές της οικονομίας δεδομένου ότι μπορούν να πραγματοποιήσουν μεγάλες επενδύσεις εκεί που ο ιδιωτικός τομέας αδυνατεί. Αλλά και μαζί με τον Ιδιωτικό τομέα μέσω φορέων Σύμπραξης (ΣΔΙΤ) όπου αυτό μπορεί να δημιουργήσει ανταγωνιστικότερες και αποτελεσματικότερες συνθήκες. Επίσης χρησιμεύουν ως εργαλείο δημοσιονομικής πολιτικής δεδομένου ότι τα οικονομικά αποτελέσματά τους, επηρεάζουν άμεσα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας όπως το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος, αλλά και τους ρυθμούς ανάπτυξης και –ιδιαιτέρα σημαντικό- την απασχόληση.
Τα παραπάνω όμως προϋποθέτουν τη στήριξη αυτών των επιχειρήσεων αλλά και μια σημαντική προσπάθεια εξυγίανσης τους, μέσω εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου προγράμματος συγκράτησης και εξορθολογισμού των δαπανών, ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας, στήριξης της ανταγωνιστικότητας αλλά και αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των πολιτών στο Κράτος με την ευρύτερή του έννοια.
Σε αυτή τη λογική η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε δράσεις ριζικής αναδιάρθρωσης των ΔΕΚΟ όπως:
· Περιορισμός δαπανών μισθοδοσίας και λοιπών λειτουργικών δαπανών
· Αυστηρότερος έλεγχος των οικονομικών και ανάρτησή τους στο διαδίκτυο
· Αναμόρφωση πλαισίου εποπτείας των ΔΕΚΟ
· Αναμόρφωση πλαισίου εσωτερικού ελέγχου
· Μείωση κόστους μισθώσεων ακινήτων
· Βελτίωση λειτουργίας προμηθειών
Ενώ μέσω της λειτουργίας της σχετικής Διυπουργικής Επιτροπής προχώρησε σε συγχωνεύσεις και καταργήσεις υπηρεσιών και φορέων του δημόσιου τομέα, με την ψήφιση, τον Νοέμβριο του 2010, του σχετικού νομοσχεδίου του Υπουργείου Εσωτερικών και αργότερα του νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και του νομοσχεδίου του Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων για τις Αστικές Συγκοινωνίες.
Οι συγχωνεύσεις αυτές έγιναν με λογική εξοικονόμησης πόρων μέσω επίτευξης οικονομιών κλίμακας όπου διαπιστώνεται μερική επικάλυψη αρμοδιοτήτων ή συνάφεια δραστηριοτήτων, λειτουργία η οποία δεν ανταποκρίνεται στους σκοπούς της ίδρυσης του φορέα ή όταν το είδος των δραστηριοτήτων του δε δικαιολογεί τη νομική μορφή με την οποία λειτουργεί.
Εν τούτοις, τα κριτήρια επιλογής των φορέων οφείλουν να λειτουργούν προς το δημόσιο συμφέρον και σίγουρα θα πρέπει να προηγείται για την επιλογή τους καταγραφή της πραγματικής δραστηριότητάς τους και μελέτη σκοπιμότητας της συγχώνευσης η οποία να δικαιολογεί αυτή τη μετατροπή η οποία συνεπάγεται τις περισσότερες φορές δύσκολες διοικητικές και πολιτικές αποφάσεις. Επίσης κομβικό σημείο αποτελεί η διαχείριση του προσωπικού το οποίο μεταφέρεται ή μετατάσσεται πρέπει να ομολογήσουμε με διαδικασίες ιδιαίτερα συνοπτικές.
Ως αποτέλεσμα του δημοσίου διαλόγου που προέκυψε από την εφαρμογή της Κυβερνητικής πολιτικής οι δημόσιες επιχειρήσεις έχουν βρεθεί στο στόχαστρο της κοινής γνώμης παρόλο που οι αριθμοί φανερώνουν ότι στην πραγματικότητα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Ελληνικής οικονομίας, στην οποία και συνεισφέρουν ουσιαστικά. Αξίζει να αναφερθεί ότι σημαντικό μέρος των μεγάλων έργων που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2011, υλοποιείται από τις ΔΕΚΟ και τις ανώνυμες εταιρείες του δημόσιου τομέα. Συγκεκριμένα για το 2011 το ύψος των επιχορηγήσεων ανέρχεται στα 1.072 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 12,76% του ΠΔΕ. Το μεγαλύτερο μέρος των επιχορηγήσεων αφορά σε μεγάλα έργα υποδομής όπως τα έργα της Εγνατίας ΑΕ, του Μετρό Αθηνών, του ΟΣΕ και του ΟΣΚ.
Οι δημόσιες επιχειρήσεις μπορούν όσο κανείς άλλος, να επενδύσουν στην καινοτομία να εφαρμόσουν πολιτικές πράσινης ανάπτυξης και εξοικονόμησης ενέργειας με μεγαλύτερη τόλμη από τον ιδιωτικό τομέα μιας και καλούνται να εφαρμόσουν πολιτικές με άμεση εντολή από τις πολιτικές ηγεσίες. Μπορούν έτσι να γίνουν οι κοινωνοί μιας άλλης αναπτυξιακής και επενδυτικής φιλοσοφίας κάτι που τους επιτρέπεται και ταυτόχρονα τους επιβάλλεται από το δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα που υπηρετούν.
Σήμερα οι Επιχειρήσεις αυτές χρειάζονται περισσότερο από ποτέ τη στήριξή μας σε μια λογική αναπτυξιακή και όχι οπισθοδρομική και παρωχημένη ώστε να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε την απαραίτητη συνεχή χρηματοδότηση του αναπτυξιακού τους έργου, τη συνέχιση της λειτουργίας τους με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια και τελικά τη βιωσιμότητά τους.
Απόσπασμα από την ομιλία στις 2 Μαρτίου 2011, στην ημερίδα της ΕΕΔΕ και του ΚΕΔΕΟ με θέμα "Συγχωνεύσεις Δημοσίων Φορέων: Πλαίσιο και Προϋποθέσεις".
