Οι φορείς των Μηχανικών ετοιμάζουν τις προτάσεις τους με τις οποίες θα συμμετάσχουν στην ανοικτή διαβούλευση που έχει ξεκινήσει το Υπουργείο Υποδομών για την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου μελετών. Σήμερα, η αγορά στον τομέα είναι παγωμένη με τα μελετητικά γραφεία και ιδιαίτερα τους μεμονωμένους μελετητές αλλά και τα μικρά και μεσαία σχήματα, να βιώνουν συνθήκες μεγάλης κρίσης και απαξίωσης με καθυστερήσεις εγκρίσεων και πληρωμών, έλλειψη διακηρύξεων νέων μελετών, ανυπαρξία μελετητικού αντικειμένου και μεγάλη αβεβαιότητα για το μέλλον και την επαγγελματική τους βιωσιμότητα. Είναι προφανές ότι οι όποιες ρυθμίσεις, βελτιώσεις και τροποποιήσεις αλλά και οι δραστικές πρωτοβουλίες πρέπει να συμβάλλουν και στην αναθέρμανση της αγοράς με στήριξη του μελετητικού δυναμικού στο κέντρο και στην περιφέρεια. Είναι επίσης αυτονόητο ότι η ωρίμανση και η προώθηση και κατασκευή των δημοσίων έργων άπτεται άμεσα της έγκαιρης εκπόνησης αρτίων μελετών.
Η εξέλιξη και απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ 2007-2013 πού η αξιοποίηση του πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα είναι αναγκαίο να επιταχυνθεί άμεσα. Οι εκταμιεύσεις μέχρι πρόσφατα ανέρχονται μόνο στο 3% των συνολικών δεσμευμένων πόρων και το μεγαλύτερο πρόγραμμα «Προσπελασιμότητα» έχει απορροφήσει μόνο το 1,56% των σχετικών δεσμεύσεων. Οι πολύ μεγάλες καθυστερήσεις οφείλονται κυρίως στις πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, γεγονός πού αποτελεί πραγματικότητα και έχει επισημανθεί εμφαντικά και από την Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής της ΕΕ.
Το θεσμικό πλαίσιο ανάθεσης μελετών δημοσίων έργων στην χώρα μας σηματοδοτήθηκε από την πολύχρονη λειτουργία του Ν.716/1977 και του συναφούς νομοθετικού πλαισίου πού προέβλεψε τα μελετητικά πτυχία για την ανάληψη των μελετών διάφορων κατηγοριών, κώδικα αμοιβών και κριτήρια ανάθεσης την εμπειρία και τον φόρτο των εκπονουμένων μελετών (η άλλως το ανεκτέλεστο των συμβάσεων μελετητικού αντικειμένου). Επίσης προβλέπονταν στοιχεία εντοπιότητας για τις χαμηλότερες τάξεις πτυχίων. Για την προσαρμογή στο κοινοτικό δίκαιο (Κοινοτικές Οδηγίες 1992/50 και τελικά 2004/18) μετά από διαδοχικές προσεγγίσεις θεσπίστηκε ο Ν.3316/2005 ο οποίος εφαρμόζεται σήμερα-δεν έχουν ακόμα εκδοθεί πλείστες εξουσιοδοτικές διατάξεις-ωστόσο η υπόψη προσαρμογή/ενσωμάτωση έγινε αποδεκτή από την ΕΕ και ο νόμος λειτουργεί δημιουργώντας όμως καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες που άλλες οφείλονται σε μη ορθή εφαρμογή του και άλλες στην αναγκαιότητα θέσπισης βελτιωτικών τροποποιήσεων.
Πρέπει εδώ να υπογραμμισθεί ότι με βάση το 100 ως μεσοσταθμικό δείκτη προκηρύξεων μελετών της τελευταίας δεκαετίας, το 2007 οι μελέτες που προκηρύχθηκαν έφθασαν στο 90,1 και το 2008 στο 88,7 ενώ η κατάσταση βαίνει επιδεινούμενη. Ακόμα ο χρόνος από την προκήρυξη της μελέτης μέχρι την υπογραφή της σχετικής σύμβασης αγγίζει πολλές φορές τους 12 μήνες, ενώ ό χρόνος έγκρισης των αρχικών σταδίων από τις αναθέτουσες αρχές (περιβαλλοντική μελέτη, αναγνωριστική μελέτη) υπερβαίνει το εξάμηνο παρά τα αντιθέτως αρχικώς προσδιοριζόμενα στα σχετικά χρονοδιαγράμματα.
Κατά την τροποποίηση-βελτίωση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής μελετών πρέπει να προσδιορίσει τα ανώτατα επιτρεπόμενα χρονικά πλαίσια ωρίμανσης και έγκρισης των σταδίων μελετών από τις αναθέτουσες αρχές και συνακόλουθα η καταχρηστική υπέρβαση αυτών να επιφέρει ποινές εις βάρος των οργάνων αυτών. Ένα Εθνικό Παρατηρητήριο Δημοσίων Έργων μπορεί να παρακολουθεί μεταξύ άλλων και την αυστηρή εφαρμογή της σχετικής διάταξης ώστε να αποφεύγονται οι άσκοπες καθυστερήσεις στην ομαλή και απρόσκοπτη εξέλιξη του προγράμματος μελετών.
Αναγκαίες βελτιωτικές τροποποιήσεις του υφισταμένου θεσμικού πλαισίου μελετών είναι οι εξής:
• Καθιέρωση Κώδικα Αμοιβών Μελετών Δημοσίων Έργων (καταργήθηκε από τον Ν.3316/2005, ενώ σύμφωνα και με την Κοινοτική Οδηγία 2004/18-παρ.47 στο Προοίμιο και με το Β5-0247/2001 Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρέχεται η δυνατότητα αυτή και είναι συμβατή με το περί ανταγωνισμού Ευρωπαϊκό Δίκαιο για ορισμένα επαγγέλματα και καθόσον προϋπήρχε σχετική νομοθεσία στο Κράτος-Μέλος).
• Αντικειμενικοποίηση των κριτηρίων ανάθεσης με συνεκτίμηση και του ανεκτέλεστου μελετητικού έργου των υποψηφίων και φυσικά της ικανότητας για άρτια και εμπρόθεσμη εκπόνηση.
• Θέσπιση ειδικών κριτηρίων για την στήριξη των Μικρών και Μεσαίων Μελετητικών Γραφείων (υπάρχει πρόσφατα η κατεύθυνση και πρόβλεψη αυτή από πλευράς ΕΕ στο Small Business Act).
• Ενίσχυση των συντελεστών βαρύτητας και αύξηση του σχετικού οικονομικού ορίου για την γνώση των συνθηκών εντοπιότητας.
• Διασφάλιση της ευρύτατης διαφανούς και ορθολογικής κατανομής του προγράμματος μελετών ώστε να επιτυγχάνεται η ποιοτική και έγκαιρη εκπόνηση των μελετών.
• Συνδρομή του μελετητικού δυναμικού κατά την σύνταξη του φακέλου των έργων από τις αναθέτουσες αρχές.
• Διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των ελληνικών μελετητικών γραφείων και αυτών του εξωτερικού που διαγωνίζονται για την ανάληψη μελετών.
• Κατοχύρωση του ρόλου του Συντονιστή της Μελέτης στις σύνθετες μελέτες και με την πρόβλεψη σχετικής αμοιβής.
• Ενεργοποίηση της δευτεροβάθμιας κρίσης για τις πράξεις αναθέσεων με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για την λειτουργία της Γνωμοδοτικής Επιτροπής Ενστάσεων.
• Ανασύνταξη του ΠΔ 696/1974 με την καθιέρωση σύγχρονων τεχνικών προδιαγραφών και απαιτήσεων παραδοτέων μελέτης σε σύνδεση με τον Κώδικα Αμοιβών.
Είναι προφανές ότι η προώθηση υλοποίησης των δημοσίων έργων με το σημαντικό ιδιαίτερο βάρος στην εθνική οικονομία, η απορροφητικότητα στο ΕΣΠΑ 2007-2013 συνδέονται άμεσα με την έγκαιρη εκπόνηση άρτιων μελετών. Και βέβαια πέραν των αναγκαίων θεσμικών παρεμβάσεων απαιτείται η αυξημένη χρηματοδότηση του τομέα από εθνικούς πόρους, αυστηρή παρακολούθηση εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου και η επαρκής ποσοτικά και ποιοτικά στελέχωση των αναθετουσών αρχών για την συγκρότηση και εφαρμογή του σχετικού προγραμματισμού.
Είναι αναγκαίο να επισημανθεί για μία ακόμη φορά πως οι τελικές τροποποιήσεις, βελτιώσεις πού θα υιοθετηθούν δεν πρέπει σε καμμία περίπτωση να χρησιμοποιηθούν ως άλλοθι ή δικαιολογία από την αδράνεια γραφειοκρατικών μηχανισμών ώστε να «παγώσει» ακόμα περισσότερο η αγορά, γιατί οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές για την εθνική ανάπτυξη.-
Η εξέλιξη και απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ 2007-2013 πού η αξιοποίηση του πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα είναι αναγκαίο να επιταχυνθεί άμεσα. Οι εκταμιεύσεις μέχρι πρόσφατα ανέρχονται μόνο στο 3% των συνολικών δεσμευμένων πόρων και το μεγαλύτερο πρόγραμμα «Προσπελασιμότητα» έχει απορροφήσει μόνο το 1,56% των σχετικών δεσμεύσεων. Οι πολύ μεγάλες καθυστερήσεις οφείλονται κυρίως στις πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, γεγονός πού αποτελεί πραγματικότητα και έχει επισημανθεί εμφαντικά και από την Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής της ΕΕ.
Το θεσμικό πλαίσιο ανάθεσης μελετών δημοσίων έργων στην χώρα μας σηματοδοτήθηκε από την πολύχρονη λειτουργία του Ν.716/1977 και του συναφούς νομοθετικού πλαισίου πού προέβλεψε τα μελετητικά πτυχία για την ανάληψη των μελετών διάφορων κατηγοριών, κώδικα αμοιβών και κριτήρια ανάθεσης την εμπειρία και τον φόρτο των εκπονουμένων μελετών (η άλλως το ανεκτέλεστο των συμβάσεων μελετητικού αντικειμένου). Επίσης προβλέπονταν στοιχεία εντοπιότητας για τις χαμηλότερες τάξεις πτυχίων. Για την προσαρμογή στο κοινοτικό δίκαιο (Κοινοτικές Οδηγίες 1992/50 και τελικά 2004/18) μετά από διαδοχικές προσεγγίσεις θεσπίστηκε ο Ν.3316/2005 ο οποίος εφαρμόζεται σήμερα-δεν έχουν ακόμα εκδοθεί πλείστες εξουσιοδοτικές διατάξεις-ωστόσο η υπόψη προσαρμογή/ενσωμάτωση έγινε αποδεκτή από την ΕΕ και ο νόμος λειτουργεί δημιουργώντας όμως καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες που άλλες οφείλονται σε μη ορθή εφαρμογή του και άλλες στην αναγκαιότητα θέσπισης βελτιωτικών τροποποιήσεων.
Πρέπει εδώ να υπογραμμισθεί ότι με βάση το 100 ως μεσοσταθμικό δείκτη προκηρύξεων μελετών της τελευταίας δεκαετίας, το 2007 οι μελέτες που προκηρύχθηκαν έφθασαν στο 90,1 και το 2008 στο 88,7 ενώ η κατάσταση βαίνει επιδεινούμενη. Ακόμα ο χρόνος από την προκήρυξη της μελέτης μέχρι την υπογραφή της σχετικής σύμβασης αγγίζει πολλές φορές τους 12 μήνες, ενώ ό χρόνος έγκρισης των αρχικών σταδίων από τις αναθέτουσες αρχές (περιβαλλοντική μελέτη, αναγνωριστική μελέτη) υπερβαίνει το εξάμηνο παρά τα αντιθέτως αρχικώς προσδιοριζόμενα στα σχετικά χρονοδιαγράμματα.
Κατά την τροποποίηση-βελτίωση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής μελετών πρέπει να προσδιορίσει τα ανώτατα επιτρεπόμενα χρονικά πλαίσια ωρίμανσης και έγκρισης των σταδίων μελετών από τις αναθέτουσες αρχές και συνακόλουθα η καταχρηστική υπέρβαση αυτών να επιφέρει ποινές εις βάρος των οργάνων αυτών. Ένα Εθνικό Παρατηρητήριο Δημοσίων Έργων μπορεί να παρακολουθεί μεταξύ άλλων και την αυστηρή εφαρμογή της σχετικής διάταξης ώστε να αποφεύγονται οι άσκοπες καθυστερήσεις στην ομαλή και απρόσκοπτη εξέλιξη του προγράμματος μελετών.
Αναγκαίες βελτιωτικές τροποποιήσεις του υφισταμένου θεσμικού πλαισίου μελετών είναι οι εξής:
• Καθιέρωση Κώδικα Αμοιβών Μελετών Δημοσίων Έργων (καταργήθηκε από τον Ν.3316/2005, ενώ σύμφωνα και με την Κοινοτική Οδηγία 2004/18-παρ.47 στο Προοίμιο και με το Β5-0247/2001 Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρέχεται η δυνατότητα αυτή και είναι συμβατή με το περί ανταγωνισμού Ευρωπαϊκό Δίκαιο για ορισμένα επαγγέλματα και καθόσον προϋπήρχε σχετική νομοθεσία στο Κράτος-Μέλος).
• Αντικειμενικοποίηση των κριτηρίων ανάθεσης με συνεκτίμηση και του ανεκτέλεστου μελετητικού έργου των υποψηφίων και φυσικά της ικανότητας για άρτια και εμπρόθεσμη εκπόνηση.
• Θέσπιση ειδικών κριτηρίων για την στήριξη των Μικρών και Μεσαίων Μελετητικών Γραφείων (υπάρχει πρόσφατα η κατεύθυνση και πρόβλεψη αυτή από πλευράς ΕΕ στο Small Business Act).
• Ενίσχυση των συντελεστών βαρύτητας και αύξηση του σχετικού οικονομικού ορίου για την γνώση των συνθηκών εντοπιότητας.
• Διασφάλιση της ευρύτατης διαφανούς και ορθολογικής κατανομής του προγράμματος μελετών ώστε να επιτυγχάνεται η ποιοτική και έγκαιρη εκπόνηση των μελετών.
• Συνδρομή του μελετητικού δυναμικού κατά την σύνταξη του φακέλου των έργων από τις αναθέτουσες αρχές.
• Διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των ελληνικών μελετητικών γραφείων και αυτών του εξωτερικού που διαγωνίζονται για την ανάληψη μελετών.
• Κατοχύρωση του ρόλου του Συντονιστή της Μελέτης στις σύνθετες μελέτες και με την πρόβλεψη σχετικής αμοιβής.
• Ενεργοποίηση της δευτεροβάθμιας κρίσης για τις πράξεις αναθέσεων με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για την λειτουργία της Γνωμοδοτικής Επιτροπής Ενστάσεων.
• Ανασύνταξη του ΠΔ 696/1974 με την καθιέρωση σύγχρονων τεχνικών προδιαγραφών και απαιτήσεων παραδοτέων μελέτης σε σύνδεση με τον Κώδικα Αμοιβών.
Είναι προφανές ότι η προώθηση υλοποίησης των δημοσίων έργων με το σημαντικό ιδιαίτερο βάρος στην εθνική οικονομία, η απορροφητικότητα στο ΕΣΠΑ 2007-2013 συνδέονται άμεσα με την έγκαιρη εκπόνηση άρτιων μελετών. Και βέβαια πέραν των αναγκαίων θεσμικών παρεμβάσεων απαιτείται η αυξημένη χρηματοδότηση του τομέα από εθνικούς πόρους, αυστηρή παρακολούθηση εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου και η επαρκής ποσοτικά και ποιοτικά στελέχωση των αναθετουσών αρχών για την συγκρότηση και εφαρμογή του σχετικού προγραμματισμού.
Είναι αναγκαίο να επισημανθεί για μία ακόμη φορά πως οι τελικές τροποποιήσεις, βελτιώσεις πού θα υιοθετηθούν δεν πρέπει σε καμμία περίπτωση να χρησιμοποιηθούν ως άλλοθι ή δικαιολογία από την αδράνεια γραφειοκρατικών μηχανισμών ώστε να «παγώσει» ακόμα περισσότερο η αγορά, γιατί οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές για την εθνική ανάπτυξη.-
2 σχόλια:
Όλο κλο-κλο και από αυγό τίποτα είστε...πότε θα ενεργοποιήσετε (εσείς, το πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ...δε με νοιάζει ποιανού αρμοδιότητα είναι) την κατηγορία μελετών 28 (Συστημάτων Πληροφορικής και Δικτύων)?
Όλο κλο-κλο και από αυγό τίποτα είστε...πότε θα ενεργοποιήσετε (εσείς, το πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ...δε με νοιάζει ποιανού αρμοδιότητα είναι) την κατηγορία μελετών 28 (Συστημάτων Πληροφορικής και Δικτύων)?
Δημοσίευση σχολίου